Liberating Structures

Er zijn allerlei manieren om informatie op anderen over te brengen of om gezamenlijk kennis te vergaren. De meest gebruikte vormen zijn waarschijnlijk:

• Vergaderingen
• Presentaties
• Brainstorms

Het nadeel van deze vormen is dat het format vaak óf te vast óf te los is en dat niet alle deelnemers optimaal betrokken worden. Hierdoor wordt het doel vaak niet gehaald.

Opzet van elke Liberating Structure

Elke Liberating Structure kent de volgende voorbereiding:

1. Start met een uitnodiging
2. Arrangeer de ruimte en eventueel materiaal
3. Bepaal hoe groepen worden gemaakt
4. Verdeel de rollen

Vervolgens bestaat elke Structure uit een aantal stappen en tijdsverdeling.

Voorbeelden van Liberating Structures

Je zult inmiddels wel benieuwd zijn wat die Liberating Structures nou precies zijn. We geven hieronder wat voorbeelden:

1-2-4-all

Een simpele Liberating structure is 1-2-4-all. Reflecteer 1 minuut in stilte, deel je inzicht in een tweetal, combineer dan learnings met een ander tweetal (= 4) en concludeer tot slot met de hele groep.

Wise crowds

Deze ken je misschien wel vanuit de intervisie. Maak groepen van maximaal 5 personen. 1 is de client en heeft een vraagstuk waar hij hulp of advies voor wil. In 2 minuten presenteert de client zijn vraagstuk. Er volgt een korte ronde verhelderende vragen en dan bespreekt de groep de casus terwijl de client met zijn rug naar de groep toe zit. Aan het einde koppelt de client terug wat voor hem bruikbaar was. Het leuke is dat niet alleen de client, maar eigenlijk altijd alle deelnemers heel veel leren van het bespreken van zo’n vraagstuk.

Conversation Cafe

Gebeurt het weleens dat een aantal mensen veel meer aan het woord is dan andere? Ben je stiekem al je eigen antwoord aan het bedenken terwijl een ander nog bezig is? Dan is Conversation Cafe een mooie vorm waarbij iedereen evenveel aan bod komt en er een rustig, diepgaan gesprek ontstaat. Er wordt gebruik gemaakt van een talking stick: je kunt alleen praten als je het voorwerp in handen hebt. Het gespreksonderwerp wordt vastgesteld en er volgen 4 rondes:

1. Ieder deelt zijn eerste gedachten over het onderwerp in 1 minuut. Je bouwt niet door op anderen, maar geeft je eigen visie.
2. Ieder deelt zijn inzichten naar aanleiding van de eerste ronde in 1 minuut
3. Nu volgt een wat langer, open, gesprek over het onderwerp, al dan niet met talking stick.
4. Eindig met een ronde waarin ieder zijn inzicht en conclusie deelt in 1 minuut.

TRIZ

Een omgekeerde brainstorm-vorm aan de hand van de vraag: Hoe kun je zeker weten dat je een afschuwelijk resultaat behaalt? Bedenk de slechtste situatie ooit en laat iedere deelnemer individueel een lijst maken van alles wat dan gebeurt. Laat mensen dan kritisch kijken wat hiervan in de daadwerkelijke situatie best vaak voorkomt. Dit geeft al enorm rake inzichten. Laat de groep vervolgens via 1-2-4-all hun lijsten vergelijken en gezamenlijk tot inzichten komen.

25/10 Crowd Sourcing

Hoe genereer je in korte tijd de beste ideeën uit een grote groep mensen? Laat iedereen een idee op een kaart schrijven. Vervolgens lopen de deelnemers door de ruimte en wisselen zij ongezien hun kaarten uit. Op een gegeven teken bekijkt iedereen het idee op de kaart die hij op dat moment heeft en kent hij er een beoordelingsscore aan toe tussen 1 en 5. Dit herhaal je 5 keer. De laatste ronde worden de 5 getallen bij elkaar opgeteld en je winnende ideeën hebben een score van 25 punten.

Deze werkvormen werken nóg beter als je er een aantal achter elkaar zet, een zogenaamde string. Daardoor kom je in een aantal stappen van doorgronden van het probleem tot eerste stappen van de oplossing.

De 10 principes van Liberating Structures

Wat maakt Liberating Structures nou zo succesvol? Onderstaande tien principes zijn daarbij bepalend.

1. Betrek en ontketen iedereen

Betrek iedereen die betrokken is bij het vraagstuk, in plaats van slechte enkele mensen.

2. Oefen diep respect uit voor mensen en lokale oplossingen

De direct betrokkenen hebben de beste inzichten in het vraagstuk. Betrek en vertrouw hen in plaats van experts.

3. Bouw vertrouwen op terwijl je bezig bent

Creëer een vertrouwensklimaat waar men zich uit durft te spreken en mensen transparant en ego-loos voortbouwen op elkaars ideeën.

4. Leer door ‘failing forward’

Maak kleine stappen waardoor je snel leert van eventuele fouten en snel tot goede inzichten komt.

5. Laat de groep zelf ontdekkingen doen

Laat creativiteit stromen dankzij diversiteit en samen leren en ontdekken.

6. Versterk vrijheid én verantwoordelijkheid

Dankzij een duidelijk doel en minimale regels bied je de betrokkenen vrijheid, maar nemen zij ook hun verantwoordelijkheid voor het resultaat.

7. Benadruk de mogelijkheden: geloof voordat je het ziet

Denk niet in beperkingen, focus niet op wat slecht gaat, maar kijk naar hoe dingen beter kunnen en waar kansen liggen.

8. Nodig uit tot ‘creative destruction’ om innovatie mogelijk te maken

Denk niet: zo is dat hier nu eenmaal, maar ga op zoek naar barrières om te verwijderen. Maak daarbij boute keuzes.

9. Doe mee met ‘Seriously Playful Curiosity’

Laat je verrassen, stel spannende vragen, gebruik speelse werkvormen om creativiteit te laten borrelen.

10. Begin nooit zonder duidelijk doel

Graaf met alle betrokkenen diep naar wat écht belangrijk is.

Hulp nodig?

De Agile coaches van VX Company zijn ook in te schakelen als facilitator om Liberating Structures in jouw organisatie te begeleiden en er bijvoorbeeld een teamdag of heisessie mee vorm te geven. En uiteraard kunnen zij jullie de Liberating Structures ook aanleren in een levendige training van een halve of hele dag.