Wat is Agile?

Wat is Agile?

Hoewel er vaak gesproken wordt van Agile werken, is het geen werkmethode. Agile is een filosofie en denkwijze. Letterlijk betekent ‘Agile’ lenig of wendbaar. Het toepassen van het Agile gedachtegoed zorgt er dan ook voor dat jouw organisatie wendbaar is en goed in kan spelen op veranderingen. En dat is geen overbodige luxe in de huidige samenleving.

Agile is ontstaan in de jaren tachtig en negentig binnen de IT-wereld. Daar werd namelijk gewerkt met de zogenaamde watervalmethode uit de jaren zeventig. Niet alleen bracht dit veel documentatie met zich mee, het bleek ook niet praktisch, omdat er aan afgeronde fases geen aanpassingen meer mogelijk waren. Feedback achteraf kon daardoor niet meer verwerkt worden. Vanuit de praktijk ontstond daardoor de wens naar een wendbare aanpak, waarbij aanpassingen op elk moment mogelijk zijn. Hierdoor werd er sneller en vaker geschakeld met de klant én paste het eindproduct precies bij de wensen van de klant. Deze manier van werken vormde de basis van Agile werken.

In 2001 stelden 17 ontwikkelaars het Agile Manifesto op, waarbij de Agile aanpak centraal staat. Dit manifest is kort, maar krachtig:

“We are uncovering better ways of developing software by doing it and helping others do it.
Through this work we have come to value:

Individuals and interactions over processes and tools
Working software over comprehensive documentation
Customer collaboration over contract negotiation
Responding to change over following a plan

That is, while there is value in the items on the right, we value the items on the left more.”

Het doel van Agile werken is op een flexibele manier producten en oplossingen te ontwikkelen met zelfsturende, multidisciplinaire teams en zo min mogelijk bureaucratie. Daarvoor kan gebruik gemaakt worden van verschillende frameworks, zoals Scrum of Kanban. Inmiddels wordt Agile en de methodes ervoor ook buiten de IT-wereld toegepast.

Agile principes

Naast het Agile Manifesto hebben de 17 developers in 2001 ook 12 principes opgesteld. Dit zijn praktische richtlijnen om agility in je organisatie mogelijk te maken. Deze principes zijn kort samen te vatten als:

1) Tevreden klanten zijn topprioriteit. Dit bereik je door vanaf een vroeg moment regelmatig om feedback te vragen.
2) Verwelkom veranderen, zelfs laat in het ontwikkelproces. Dit is de manier waarop de klant voor kan blijven op de concurrentie.
3) Lever regelmatig werkende producten op.
4) Werk samen met medewerkers uit het bedrijfsleven en developers.
5) Bouw projecten met gemotiveerde individuen. Geef hen ruimte, ondersteuning en vertrouwen.
6) Breng informatie efficiënt en effectief over via face-to-face gesprekken.
7) Een werkend product is de maatstaf van vooruitgang.
8) Agile processen moeten duurzaam zijn en voortdurend door kunnen gaan.
9) Zorg voor continue aandacht voor technische excellentie en een goed design.
10) Simpliciteit – het maximaliseren van de hoeveelheid werk die niet gedaan wordt – is essentieel.
11) De beste producten komen voort uit zelfsturende teams.
12) Houd regelmatige momenten van zelfreflectie voor het team om te zien hoe er efficiënter gewerkt kan worden.

Dat betekent in de praktijk onder andere dat er gewerkt wordt met een korte feedbackloop. Door korte lijntjes te houden met de klant kan feedback meteen verwerkt worden en doorgetrokken worden naar een volgende stap in het productieproces. Dat scheelt vaak veel werk en dat past weer bij het principe van simpliciteit.

Omgaan met complexiteit

Organisaties worden tegenwoordig steeds ingewikkelder. In een simpele context zijn oorzaak en gevolg relaties voorspelbaar en voor iedereen duidelijk. Hoe ingewikkelder een context is, hoe lastiger dat wordt. In een complexe context kan oorzaak en gevolg vaak pas achteraf verklaard worden.

Werken in een complexe context maakt het lastig om bij aanvang van een project een volledige planning uit te werken en om alle risico’s in kaart te brengen. Er zijn bijvoorbeeld veel verschillende stakeholders, veranderende klantwensen en andere onderzekerheden. En dat is precies waar Agile werken van pas komt. 

Agile is namelijk empiristisch. Binnen het empirisme wordt er vanuit gegaan dat kennis ontstaat op basis van ervaring. Met transparantie, inspectie en aanpassing wordt binnen Agile werken de kennis gedurende de verschillende iteratieve stappen vergroot. Daardoor kan het eindproduct en de planning zich gedurende het agile werkproces zich verder ontrollen. De ervaring – en dus de kennis – wordt immers steeds groter.

Agile werkwijze

De 12 Agile principes bieden al concrete handvatten. Dit wordt verder uitgewerkt in een framework als Scrum. Dit is een van de manieren om Agile te werken. Bij Scrum worden wordt gewerkt met iteraties waarbij een groot project in kleine onderdelen geknipt wordt. Dit zijn deelprojecten (of sprints) van 1 à 2 weken waarbij steeds een tussenproduct opgeleverd wordt.

Hiervoor is het belangrijk om duidelijk af te bakenen wanneer het tussenproduct klaar is. Ook is een overzicht van welke deelprojecten elkaar op dienen te volgen belangrijk. Daarom heeft elk Scrumteam een Product Owner. Die draagt onder andere verantwoordelijkheid voor het backlog, de communicatie met de shareholders en de motivatie van het team.

Een ander bekend Agile-framework is Kanban. Dit is een vorm van procesoptimalisatie waarbij het draait in het zichtbaar maken van het onzichtbare. Dat kan bijvoorbeeld door het visualiseren van de workflow en van werkafspraken op een kanban board met post-its.

Een tweede belangrijk principe binnen kanban is het limiteren van de hoeveelheid werk waar je tegelijkertijd mee bezig bent, ook wel WIP of Work in Progress genoemd. Als je beide principes goed toepast, ontstaat er een optimale workflow, waarbij items op het kanban bord nauwelijks stil komen te staan. Dit is het geheim achter opleveren met een korte doorlooptijd. 

Andere Agile methodes zijn SAFe (Scaled Agile Framework), SNAP (Scaled Network Agile Portfolio) of het Spotify-model.

Valkuilen

Lekker positief verhaal, toch? Zeker, maar sta er ook bij stil dat Agile valkuilen heeft. Zo blijven organisaties soms hangen in een oude mindset. Zo draait Agile werken om competenties en samenwerking, maar soms blijft het verleidelijk om te blijven denken in functie en posities. Onduidelijkheden in verantwoordelijkheden en gebrek aan communicatie kan Agile werken ook nog wel eens in de weg zitten. En dat kan weer een negatief effect hebben op de motivatie.

Agile transformatie

Wil je Agile werken goed doen, dan is de eerste stap niet het aanschaffen van scrumborden en post-its. Het belangrijkste is de Agile transformatie waarbij de mindset van Agile werken door het hele team begrepen en gedragen wordt.

De manier van werken vraagt om een specifieke vorm van leiderschap. Teams horen zelfsturend te zijn. Dat wil zeggen dat zij zelf bepalen wat ze doen in samenspraak met de klant. De ouderwetse baas die graag met targets bepaalt wat er gebeurt in de kantoortuin past daar niet bij.

Maar ook het team zelf moet wennen aan het Agile weken. Medewerkers moeten om leren gaan met het ritme van sprints. Ook moeten ze leren om een continue feedbackloop te creëren met de klant en in weten te spelen op veranderingen.

Heb je hulp nodig bij de Agile transformatie van je team of organisatie? Of ben je op zoek naar Agile training of coaching? De experts van VX Company kunnen je helpen. Met onze Agile trainingen leer je meer over de agile denkwijze en kun je specialiseren. Met onze Agile Coaching helpen onze experts je inhouse verder waardoor je het potentieel van je medewerkers maximaal kan benutten en blijvend door kan ontwikkelen.